یکی از شکل‌ های مهم زوج درمانی که بسیار پرطرفدار نیز هست شیوه مشاوره زوج درمانی گاتمن است؛ در این شیوه به افراد کمک می شود تا شرایط زندگی زناشویی و رابطه عاشقانه خود را بهبود ببخشند.

زوج درمانی اصطلاحی عمومی است که به شیوه‌ ای از مشاوره‌ اشاره دارد که برای کمک به افراد در روابط متعهدانه در حل اختلافات، بهبود معاشرت و مناسبات و روابط مورد استفاده قرار می گیرد.

ادامه مطلب را بخوانید تا با شیوه گاتمن آشنا شوید. این نوشته شامل اهداف این شیوه، اصول اصلی و همچنین انتظاراتی است که شما احتمالاً از فرآیند ارزیابی و درمان به کمک مشاوران گاتمن دارید.

شیوه مشاوره زوج درمانی گاتمن چیست؟

شیوه مشاوره زوج درمانی گاتمن توسط دکتر جان گاتمن ابداع شد؛ او چهل سال صرف تحقیق در زمینه تاثیر روش های خود بر زوجین کرد تا مؤثر ترین راه ها را برای کمک به بهبود روابط آن ها بیابد.

شیوه زوج درمانی گاتمن با یک ارزیابی کامل از سلامت رابطه شروع می شود و سپس راهکارهایی مبتنی بر شواهد ارائه می دهد تا به زوجین کمک کند تا مشکلات خود را بشناسند.

در شیوه گاتمن، این که درمانگر و زوج، هر از چند وقت یک دیگر را ملاقات کنند و مدت زمان جلسات مشاوره چقدر باشد میان خودشان توافقی صورت می گیرد؛ اما باید توجه داشت که شیوه گاتمن به هر حال شامل مجموعه اصولی یکسان از جمله فرآیند ارزیابی اولیه است و از استفاده مداخلات درمانی خاصی پیروی می کند.

درباره موسسه گاتمن

شیوه زوج درمانی گاتمن تحت حمایت موسسه گاتمن است که دکتر جان گاتمن و همسرش، دکتر جولی گاتمن، آن را ابداع کرده اند. این زوج، تحقیقات گسترده ای پیرامون همه جنبه های روابط زوجین انجام داده اند و از رهگذر این تحقیقات شیوه زوج درمانی را ارائه کرده اند که نه تنها مشکلات رابطه را حل می کند بلکه باعث محکم تر شدن رابطه میان زوجینی می شود که قبلاً مشکلی نداشته اند.

موسسه گاتمن کارگاه ها و مطالب آموزشی به منظور مطالعه خودخوان برای زوجین فراهم می کند؛ علاوه بر آن، برای مشاوران ازدواج، آموزش شیوه گاتمن را ارائه می دهد.

اهداف و اصول اصلی درمان گاتمن

هدف اصلی شیوه گاتمن حمایت از همه زوجین فارغ از نژاد، وضعیت اجتماعی- اقتصادی، پیشینه فرهنگی و گرایش جنسی است. به بیان دقیق‌تر، مشاورین زوج درمانی که از روانشناسی گاتمن پیروی می‌کنند؛ اهداف زیر را دنبال می کنند:

کمک به زوجین برای ایجاد همدلی و درک بهتر از یکدیگر
افزایش صمیمت، احترام و محبت در روابط میان زوجین
توجه به نحوه سخن گفتن و مشاجرات لفظی در طول روابط
کم کردن از احساس رکود در روابط میان زوجین

عملکرد گاتمن تراپی چگونه است؟

شیوه درمانی گاتمن با پیروی از فرآیندی که توسط پدیدآورندگان این نظریه مشاوره مشخص شده است، عمل می ‌کند. دوره درمان با ارزیابی کامل از عملکرد رابطه آغاز می شود و بعد با مداخلات مشاوره ای گاتمن ادامه می یابد. این مداخلات هم تراز با توانایی های زوج و مشکلات آن هاست.

فرآیند ارزیابی گاتمن

ارزیابی گاتمن شامل گفت و گوی های درمانگر با یکی از زوجین به صورت مجزا یا هر دو با هم است. علاوه بر این، زوجین به پرسش های ارزیابی مختلفی پاسخ می گویند که میزان سلامت رابطه میان آن ها را که شامل سطح استحکام رابطه و زمینه های چالش برانگیز است می سنجد. سپس نتایج این فرایند ارزیابی مورد استفاده قرار می گیرد و بر مبنای آن مداخلات معینی به کار گرفته می شود تا به کمک آن ها، سلامت رابطه میان زوجین افزایش یابد.

یکی از ابزارهای معمولی که مشاورین گاتمن از آن ها استفاده می کنند، موسوم به معاینه روابط گاتمن است. این ابزار، یک ارزیابی آنلاین است که به رابطه زوجین در زمینه های مختلف امتیاز می دهد. این زمینه ها شامل دوستی، صمیمت، احساسات، ناسازگاری، ارزش ها و میزان اعتماد می شود.

هر یک از زوجین ارزیابی خود را به تنهایی کامل می کند؛ و بر اساس این ارزیابی، گزارشی تهیه می شود که شامل توصیه ها و خلاصه ای از نقاط قوت و ضعف رابطه میان زوجین است.

با این که این ارزیابی شامل لیستی از سؤال های یکسان برای زوج است؛ اما شیوه درمان مخصوصی را برای نیازهای خاص هر یک از زوجین فراهم می کند. بنابراین شیوه درمان اختصاص به یک نفر دارد.

چارچوب درمانی گاتمن

نظریه جان گاتمن چهارچوب درمانی مشخصی را به کار می گیرد ولی زمانی که تعداد جلسات برای تکمیل درمان و مدت زمان هر جلسه را تعیین می کنند؛ نیازی های منحصر به فرد و اولویت های هر زوج را هم در نظر می گیرد.

شیوه گاتمن چارچوبی را به کار می گیرد که شامل چیزی است که خانه روابط نامیده می شود.

اجزای زیر نظریه خانه روابط گاتمن را تشکیل می دهند:

ساخت نقشه عشق: این مرحله نیازمند این است که زوجین با تاریخچه زندگی، اضطراب ها، نگرانی ها، نقاط قوت و رویاهای یکدیگر آشنا شوند. اصولاً، ساخت نقشه عشق مستلزم حضور هر یک از اعضای رابطه می شود که خود را با دنیای روانشناختی دیگری آشنا کند.
به اشتراک گذاشتن محبت و تحسین: برای دستیابی به این مرحله، زوجین باید نسبت به یکدیگر ابراز محبت و احترام کنند؛ به جای اینکه با تحقیر به یکدیگر نزدیک شوند.
توجه به یکدیگر: وقتی زوجین در روابط خود به موقعیت های سخت برخورد می کنند، ممکن است از صحبت با یکدیگر خودداری کنند یا تلاش طرف مقابل برای برقراری ارتباط را نادیده بگیرند. توجه به یکدیگر مستلزم تلاشی آگاهانه برای به اشتراک گذاشتن احساسات و پاسخ مثبت به تلاش‌های یکدیگر برای برقراری ارتباط یا نشان دادن محبت است.
داشتن دیدگاهی مثبت: شیوه گاتمن زوجین را تشویق می کند تا به جای اینکه به یکدیگر با دیدی منفی نگاه کنند، از تلاش جبرانی هنگام مشاجره و از تکنیک های مثبت حل مسئله استفاده کنند.
مدیریت تعارض: این بخش از خانه روابط نیازمند این است که زوجین به این واقعیت توجه داشته باشند که تعارض اجتناب ناپذیر است و باید مدیریت شود. این مورد همچنین مستلزم درک این حقیقت است که بعضی از تعارض ها بین زوجین همیشگی است؛ به این معنی که هیچ راه حلی برای آن وجود ندارد و هیچگاه حل نمی شود.
حقیقت بخشیدن به رویاهای زندگی: در این بخش از خانه روابط، زوجین تلاش می کنند تا بدون رو دربایستی بتوانند خواسته ها، ارزش ها و هدف های خود را با یکدیگر در میان بگذارند و احساس راحتی کنند.
ایجاد معنای مشترک: در بالاترین طبقه خانه روابط، زوجین بر ایجاد دیدگاهی مشترک و ساخت کارهای روزمره معنادار با یکدیگر مانند روش های منحصر به فرد خداحافظی، دیدار دوباره در پایان یک روز کاری و انجام فعالیت های لذت بخش با هم تمرکز می کنند.

مداخلات درمانی گاتمن

با استفاده از چارچوب درمانی که در بالا مورد بحث قرار گرفت؛ مداخلات گاتمن شامل ابزارهایی برای کمک به زوجین برای تقویت روابطشان است. یادگیری شیوه موفق گفت و گوی گاتمن یکی از اصلی ترین اجزای سازنده این مداخلات است. مثال های زیر بخشی از این مداخلات هستند:

فهرست ترمیم گاتمن: این مداخله ارتباطی گاتمن به زوجین کمک می کند تا راه های سالم برای ترمیم ناسازگاری ها را شناسایی کنند.
عملکرد چهار شوالیه: این مورد درباره چهار شوالیه است که شامل تحقیر، عیب جویی، حالت دفاعی به خود گرفتن و کارشکنی می شود.

دکتر جان گاتمن این موارد را به عنوان سبک های تعارض مخرب رابطه، شناسایی کرد که باید از آن ها اجتناب کرد. زوجین در شیوه درمانی گاتمن یاد می گیرند تا این چهار سبک مشاجره را بشناسند و آن ها را با روش های سالم تر مدیریت تعارض جایگزین کنند.

تمرین های طرح مشاجره: مشاوران گاتمن ممکن است از تمرین های طرح تعارض استفاده کنند تا به زوجین کمک کنند تا از رفتار های سالم حل تعارض مانند سازش کردن، گوش دادن و اعتبار دادن به یکدیگر استفاده کنند.
رویاها با تمرین مشاجره: این مورد در میان آن دسته از کاربرگ های شیوه گاتمن است که به زوجین کمک می کند تا بتوانند به درک بهتری از باورها، رویاها و ارزش های یکدیگر در موضوعات خاصی برسند.
هنر سازش: این کاربرگ گاتمن به زوجین کمک می کند تا نقاطی را که می توانند در آن انعطاف پذیر باشند بشناسند؛ همچنین نقاطی که نشان دهنده نیازهایی اصلی هستند که نمی توانند در آن توافق داشته باشند.

فهرست ترمیم گاتمن یکی از اجزای اصلی کمک به زوجین برای بهبود ارتباطات خود در زمان مشاجره است. این فهرست براساس این ایده است که زوجین از تلاش های ترمیم رابطه سود می برند؛ این تلاش ها اقداماتی هستند که منفی گرایی را در طول تعارضات تحت کنترل نگه می دارند. تلاش های ترمیم رابطه می توانند به چندین دسته تقسیم شوند:

من احساس می کنم: این جمله از آن دسته جملاتی است که زوجین هنگام مشاجره استفاده می کنند؛ از جمله هنگامی که ابراز ترس یا ابراز اینکه احساس ناراحتی و نادیده گرفته شدن می کنند.
معذرت می خواهم: همانگونه که از عنوان مشخص است، این مورد شامل معذرت خواهی از دیگری هنگام مشاجره است که از طریق نشان دادن پشیمانی، درخواست بخشش یا اعتراف به واکنش بیش از حد می باشد.
رسیدن به بله: در این شیوه ترمیم فرد تلاش میکند تا با طرف مقابل سازش پیدا کند. این روش ممکن است شامل ابراز موافقت یا تمایل به یافتن موقعیت یکسان باشد.
من به آرامش نیاز دارم: این شیوه ترمیم می تواند شامل درخواست جدایی برای مدتی معلوم، درخواست بوسه از شریک زندگی خود یا ابراز احساس آشفتگی باشد.
تمامش کن: این جمله زمانی استفاده می شود که مشاجره رو به تشدید می رود. هنگام ” تمامش کن” باید از شریک زتدگی خود بخواهید که گفت و گو را تمام کند. در این وضعیت، زوجین یا گفتگو را دوباره از نو شروع می کنند یا با تغییر گفت و گو موافقت می نمایند.
من قدردان هستم: زمانی که یک زوج از این شیوه استفاده می کنند، ممکن است به کار اشتباهی که انجام داده اند اعتراف کنند، از شریک خود برای حرفی که زده اند یا کاری که انجام داده اند تشکر کنند یا نشان دهند که دیدگاه شریک خود را درک می کنند.

گاتمن پیشنهاد می کند که زوجین هنر انجام تلاش برای ترمیم رابطه را به خوبی یاد بگیرند و به تلاش های شریک خود برای ترمیم رابطه پاسخ دهند تا از وجود مشکلات در رابطه جلوگیری کنند.

مداخلات گاتمن در طول جلسات تراپی مشتمل بر بازی هایی است که به زوجین کمک می کند تا بتوانند شیوه هایی را برای ترمیم انتخاب کنند و هنگام مواجه شدن با ناسازگاری ها از آن ها استفاده نمایند.

چه کسانی می توانند از گاتمن تراپی سود ببرند؟

به یاد داشته باشید که دکتر گاتمن شیوه گاتمن را ایجاد کرد تا به هر زوج؛ فارغ از نژاد، میزان درآمد، سابقه فرهنگی یا گرایش جنسی کمک کند؛ بنابراین شیوه گاتمن می تواند برای هر زوجی سودمند باشد.

خوشبختانه، تحقیقات زیادی روی شیوه گاتمن انجام شده است و اخیراً مطالعه‌ای در مجله زناشویی و زوج درمانی نشان می دهد که این شیوه برای زوج های گی و لزبین بسیار کارآمد است. آن ها زوج هایی بودند که پس از یازده جلسه مشاوره با استفاده از شیوه گاتمن توانستند پیشرفت هایی را در رابطه خود مشاهده کنند.

از مطالعاتی از این نوع می توان نتیجه گرفت که روان شناسی گاتمن به تنوع و گوناگونی احترام می گذارد و می تواند برای طیف وسیعی از انواع رابطه موثر باشد.

در حالی که تصور می شود زوج درمانی برای کسانی منظور شده است که در رابطه مشکلاتی دارند؛ اما گاتمن این موضوع را باور ندارد که زوج ها برای بهره مندی از تکنیک های زوج درمانی باید در وضعیت بحرانی باشند.

همانطور که گفته شد، زوج هایی که تصمیم دارند ازدواج کنند و می خواهند یک شروع درست داشته باشند می توانند از شیوه گاتمن بهره ببرند. این شیوه به آن ها کمک می کند تا ویژگی های مورد نیاز برای یک ازدواج قوی و موفق را در خود بپرورند.

زوج هایی هم که میزان قابل قبولی از مشاجره را در زندگی خود دارند می توانند از گاتمن تراپی بهره ببرند تا مهارت خود در مدیریت مشاجره را بالا ببرند و خود را برای مشکلاتی که در آینده پیش می آید، آماده کنند.

بالاخره، زوج هایی که در میان مشکلاتی جدی یا چالش هایی در رابطه قرار دارند هم می توانند از گاتمن تراپی سود ببرند؛ زیرا می توانند راه های سالم تری را برای مدیریت مشاجره یاد بگیرند تا به درک بهتری از یکدیگر برسند و بتوانند رابطه را ترمیم کنند.

در واقع، اخیراً پژوهشی در مجله تحقیقات کاربردی روان شناسی نشان داده است که زوج هایی که زیر نظر برنامه ای بوده اند که از روان شناسی گاتمن استفاده می کند، از پیشرفت در عشق ورزیدن، احساس نزدیکی به یکدیگر و احترام در رابطه لذت می برند. این موضوع باعث می شود زوج درمانی گاتمن انتخابی موثر برای زوج هایی باشد که موقعیت خاصی در رابطه خود دارند.

مشکلاتی در رابطه که گاتمن تراپی برای حل آن ها مناسب است

تحقیقات موسسه گاتمن حاکی از این است که شیوه گاتمن می تواند در حل مشکلاتی مانند موارد زیر مؤثر باشد:

مشاجره و بحث های بی پایان
الگوهای ارتباطی ناسالم
فاصله عاطفی میان زوجین
روابطی که به جدایی نزدیک هستند
ناسازگاری جنسی
روابط نامشروع
مشکلات مربوط به فرزندپروری

دکتر گاتمن یادآور می شود که بسیاری از مشکلات موجود در روابط، “مشکلاتی همیشگی” هستند و این موارد را از مشکلات حل شدنی جدا می کند. بیشتر مواردی که گاتمن تراپی روی آن ها تمرکز می کند شامل کنترل مشکلات همیشگی می شود. این ها مشکلاتی حل نشدنی هستند که به نظر می رسید زوج ها بارها و بارها با آن ها رو به رو می شوند.

این مشکلات ناشی از تفاوت در ارزش ها و شخصیت های زوجین است. شیوه گاتمن بر کنترل این تفاوت ها به روش هایی سالم و با ساخت معنای مشترک تمرکز می کند تا مشکلات همیشگی منجر به مسائلی مانند تحقیر، انتقاد، بی اعتنایی و جبهه گیری نشود.

از طرفی دیگر، ممکن است بعضی از مشکلاتی که در گاتمن تراپی مورد بحث قرار گرفته اند قابل حل باشند؛ به این معنی که آن ها دچار مشکلی مربوط به فرزندپروری یا یک مشکل در زندگی جنسی شده اند که از طریق مشارکت زوجین حل می شود.

شیوه گاتمن به زوجین کمک می کند تا در تشخیص اینکه کدام مشکلات حل شدنی و کدام ها همیشگی هستند و هرگز راه حلی برایشان پیدا نمی شود، بهتر عمل کنند.

با قبول اینکه تفاوت هایی وجود دارد که هیچگاه حل نمی شوند، دو طرف می توانند هنگام بحث درباره این تفاوت ها عشق ورزیدن و احترام گذاشتن به یکدیگر را بیاموزند که این خود در نهایت باعث تقویت رابطه میان زوجین می شود.

نتیجه گیری

شیوه گاتمن شکل مشخصی از زوج درمانی است که بر مدیریت مشاجره های ناسالم و شیوه های ارتباط، نظارت می کند و به زوجین کمک می کند تا صمیمیت، عشق و احترام به یکدیگر را افزایش دهند.

تحقیقات نشان داده اند که این شیوه موثر است و برای بسیاری از مسائلی که زوجین با آن ها رو به رو می شوند کاربرد دارد. مسائلی مانند مشکلات جنسی، فاصله عاطفی و تفاوت هایی که در ارزش ها و ایده ها وجود دارند.

اگر به مشاوره زوجین علاقه مند هستید، می توانید لیستی از ارائه دهندگان مشاوره آنلاین را در اختیار داشته باشید.