1- تعریف خوابگردی
خوابگردی یک اختلال خواب است. فرد در حالی که خواب است، راه می رود یا به فعالیت های دیگر می پردازد. این اختلال به راه رفتن در خواب هم معروف است.
خواب دارای چرخه طبیعی است که شامل دو خواب متعارف (NREM) و متناقض (REM) می باشد. خواب متعارف (NREM) دارای چهار مرحله است.
1- خواب آلودگی
2- خواب سبک
3- خواب متوسط
4- خواب عمیق
در طول شب، چند چرخه خواب متعارف (NREM) و چند چرخه خواب متناقض (REM) وجود دارد. اما اختلال خوابگردی یا غلب در طول خواب متعارف (NREM)، و در مراحل 3 یا مرحله 4 یعنی خواب متوسط و عمیق در در اوایل شب رخ می دهد،همچنین در خواب متناقض (REM) در صبح نیز دیده می شود. خوابگردی انواع مختلف دارد. می تواند نشستن ساده با ظاهری بیدار داشته باشد یا فرد راه برود و یا حتی فعالیت های پیچیده تر مانند حرکت مبلمان، رفتن به حمام، پانسمان و آوردن لباس به شیوه و فعالیت های مشابه باشد.
برخی از افراد حتی در طول خوابگردیبا ماشینشان رانندگی می کنند. مدت خوابگردی نیز متفاوت است. می تواند چند ثانیه تا 30 دقیقه و یا حتی بیشتر باشد. اگر فرد در حال خوابگردی را بیدار کنید، خطری تهدیدش نمی کند، اما بعد از اینکه بیدار شود، برای مدت کوتاهی سرگردان می باشد و نمی تواند موقعیت زمانی یا مکانی خود را تشخیص دهد. برخی به غلط تصور می کنند که فرد در حال خوابگردی نمی تواند مجروح شود. در حالی که صدمات و آسیب هایی همچون قطع اعضا بدن در هنگام خوابگردی بسیار شایع است.
راه رفتن در خواب در هر سنی رخ می دهد، اما اغلب در کودکان 6 تا 12 سال مشاهده می شود. البته در بزرگسالان یا افراد سالمند نیز این اختلال وجود دارد.
2- نشانه های خوابگردی چیست
1- باز بودن چشم در هنگام خواب
2- داشتن صورتی بی تفاوت و بی روح در خواب
3- راه رفتن در طول خواب
4- هر نوع فعالیت دقیق در طول خواب
5- سردرگمی، گیجی بعد از بیداری
6- صحبت کردن غیر قابل درک و به دور از هر نوعی هدف
3- دلایل خوابگردی چیست؟
در کودکان، علت معمولاً ناشناخته است اما همچنین ممکن است به دلیل خستگی زیاد، تجربه بی خوابی طولانی مدت، تب، یا اضطراب شدید و دایمی باشد. در بزرگسالان، راه رفتن در خواب با اختلال ذهنی مرتبط است اما ممکن است به دلیل واکنش به مواد مخدر یا داروها و الکل باشد که با تشنج همراه است. افراد مسن، راه رفتن در خواب می تواند نشانه ای از سندرم مغز آلی یا اختلالات رفتاری REM است. یافتن دلیل اصلی خوابگردی نیاز به بررسی بیشتر و آزمایشات کاملتری دارد. ارزیابی روانی برای تعیین علل مانند اضطراب بیش از حد یا استرس، ضروری است.
4- درمان خوابگردی
درمان خاصی برای خوابگردی وجود ندارد. در برخی موارد، آرام بخش در خوابگردی مفید بوده است.اما اقدامات ایمنی برای جلوگیری از آسیب در شرایطی ضروری است. چرا که فرد ممکن است نا خواسته اجسامی مانند کابل برق را لمس کند یا از بلندی پرت شود.
این اختلال گاهی مواقع چندان جدی نیست و با افزایش سن بهتر می شود. اگر چه می تواند نشانه ای از اختلالات جدی تر باشد. بهبود چرخه خواب ممکن است باعث کاهش وقوع خوابگردی گردد.
5- راه های پیشگیری از خوابگردی چیست؟
1- فرد مستعد به خوابگردی باید اجتناب از مصرف الکل یا هرچه که سیستم عصبی مرکزی را پریشان می سازد.
2- جلوگیری از خستگی یا بی خوابی، چرا که این می تواند خوابگردی را تا حد زیادی تحریک نماید.
3- اجتناب یا به حداقل رساندن استرس، اضطراب در فرد خوابگرد، چرا این می تواند شرایط را بدتر کند.
اگر شما همیشه احساس خستگی در روز دارید یا به سختی به خواب می روید یا خوابگردی را تجربه کرده اید، حتماً به پزشک مراجعه کنید، و در صورت داشتن مشکل خواب می توانید به یک متخصص خواب در یک بیمارستان بروید.
نکاتی که برای خواب خوب شبانه ضروری است عبارتند از :
1- تنظیم برنامه خواب :
هر شب در زمان معین به رختخواب بروید و صبح در زمان مشخص بیدار شوید. با تغییر برنامه خواب، فرد دچار بی خوابی می گردد. برای اینکه چرخه خواب پایدار بماند ، حتی در پایان هفته یا تعطیلات نیز در همان زمان مشخص به خواب بروید.
2- ورزش :
سعی کنید هر روز به مدت 20 تا 30 دقیقه ورزش کنید. ورزش روزانه به خواب کمک می کند. با این حال، ورزش قبل از خواب، می تواند دلیلی برای بی خوابی باشد. سعی کنید 5 تا 6 ساعت قبل از خواب، ورزش نکنید.
3- اجتناب از کافئین، نیکوتین، و الکل:
کافئین یک محرک است و بیشتر مواقع افراد برای بیدار نگاه داشتن خود از آن استفاده می کنند. منابع کافئین شامل قهوه، شکلات، نوشابه، چای غیر گیاهی، مواد مخدر و برخی از داروهای ضد درد هستند. نیکوتین نیز باعث بی خوابی می شود. اکثر سیگاری ها خواب سبکی دارند. الکل نیز از موادی است که باعث می شود فرد به مراحل عمیق خواب متناقض (REM) نرود و فرد را در همان مرحله خواب سبک نگاه می دارد.
4- آرامش قبل از خواب:
سعی کنید پیش از خواب کارهای آرام بخش انجام دهید. مانند : حمام، مطالعه کتاب، مدیتیشن . .
5- از نور خورشید استفاده کنید:
در صورت امکان، با طلوع خورشید از خواب بیدار شوید. نور خورشید کمک می کند تا هر صبح ساعت درونی بدن شما تنظیم شود. کارشناسان توصیه می کنند افرادی که اختلالات خواب دارند، حتماً یک ساعت در معرض نور خورشید قرار گیرند.
6- در تختخواب بیدار دراز نکشید:
اگر شما نمی توانید به خواب بروید، در رختخواب دراز نکشید. کار دیگری انجام دهید، مانند خواندن، تماشای تلویزیون، و یا گوش دادن به موسیقی، تا زمانی که شما کاملاً احساس خستگی کنید. اضطراب و نگرانی به دلیلی بی خوابی می تواند خود دلیلی برای بی خوابی شما باشد.
7- کنترل دمای اتاق خواب:
کنترل دمای اتاق خواب بسیار مهم است. دمای شدید می تواند شما را از خوابی خوب محروم سازد یا حتی باعث بی خوابی گردد.