اختلال استرس حاد چیست؟

• 

1- تعریف استرس حاد چیست؟

اختلال استرس حاد (ASD) در عرض یک ماه پس از تجربه فرد در یک رویداد استرس زا مانند تهدید به مرگ یا مرگ واقعی، آسیب جدی، نقص فیزیکی به فرد یا دیگران روی خواهد داد، که  فرد در پاسخ به این تجریبات استرس زا دچار ترس، درماندگی و وحشت  فراوان می گردد.

معمولاً اختلال استرس بلافاصله بعد از تروما و آسیب خود را نشان می دهد.

بعد از جنگ جهانی اول برای شناسایی و درمان این افراد مراکز اختلال استرس پس از سانحه تأسیس گردید.سربازانی که از جنگ بازگشتند براثر موج ناشی از انفجاربمب ها و صدمات سیستم عصبی مرکزی دچار تروما وآسیب های حاصل از انفجارشدند .

تروما در پزشکی و روانپزشکی دو معنای متفاوت دارد. تروما درعلم پزشکی به معنای آسیب جدی مانند زخم یا آسیب فیزیکی است.

اما علم روانپزشکی و روانشناسی  معانی متفاوتی از تروما دارد. اشاره به یک تجربه احساسی، دردناک و تکان دهنده که غالباً دارای اثرات جسمی و روانی می شود. در علوم روان، تروما به آسیب های عاطفی گفته می شود که در واقع واکنشی به یک رویداد شدید طبیعی باشند. مانند خاطرات احساسی درباره رویدادی ناراحت کننده، که تأثیر عمیقی در ذهن فرد داشته است.

به طور کلی اعتقاد بر این است که قرار گرفتن در موقعیت آسیب زا ، خطرآسیب عاطفی را زیاد می کند. برای مثال اگر به کلاسی در یک مدرسه ، تیراندازی شود، احتمال آسیب عاطفی برای دانش آموزان آن مدرسه وجود دارد، و دانش آموزانی که در آن کلاس شاهد این خشونت بودند آسیب پذیرتر از دانش آموزان سایر کلاس های مدرسه هستند.

اگرچه دانش آموزانی که مستقیم شاهد نبودند و صدای شلیک گلوله را شنیدند نیز دچار آسیب های جدی روانی خواهند شد. تحقیقات نشان داده در اکثر کودکان و نوجوانانی که در معرض خشونت یا فاجعه ای بوده اند، حتی فاجعه را از طریق فیلم مسند یا گزارشی مشاهده کرده اند، نشانه هایی از پریشانی عاطفی و روانی به وجود می آید.

2- نشانه ها استرس حاد چیست؟

برای تشخیص اختلال استرس حاد، علائم باید برای حداقل دو روز تا چهار هفته در فرد باقی بماند، که پس از آن تشخیص اختلال استرس پس از سانحه قطعی می گردد.

علائم استرس حاد چیست:

• عدم پاسخگویی عاطفی، احساس کرختی و یا جدا شدن از بدن
• حس کاهش ارتباط با محیط اطراف
• حس واقعی نبودن
• مسخ شخصیت یا احساس بیگانگی از خود
• ناتوانی در به یاد داشته باشید قسمت هایی از تروما یا  فراموشی تجزیه ای
• افزایش حالت اضطراب و برانگیختگی  که باعث مشکلاتی مانند اختلال در خواب و بیداری گردد
• مشکل تجربه لذت
• تجربه چندین باره رویداد در محدوده زمانی معین از طریق رویاها، توهم که صورت فلش بک خواهد بود.
• اجتناب از قرار گرفتن در معرض افکار، هیجانات، مکالمات، جاها و افرادی که آنها را به یاد واقعه می اندازد
• احساس استرس تداخل در عملکرد ؛ دچار اختلال در مهارت های اجتماعی و شغلی فرد

3- دلایل ایجاد استرس حاد

هنگامی که یک رویداد ترس یا تهدید کننده ای برای انسان رخ می دهد،  به طور طبیعی برای بقا واکنش نشان می دهد. در چنین حالتی فرد  یا  برای مبارزه آماده می شود ویا فرار می کند. به اصلاح پاسخ جنگ یا فرار(fight-or-flight). 

 علائم و نشانه های  فیزیولوژیکی فرد عبارتند از: افزایش آنی در ضربان قلب، فشار خون، عرق کردن، سوخت و ساز بدن، تنفس و انقباض عضلات. بدین ترتیب همه بدن برای اقدامی سریع و ضروری بسیج می شوند.

وقتی عامل ایجاد استرس و اضطرب مشخص باشد ، رفتار اضطرابی رفتاری کاملاً طبیعی است ولی هنگامی که فرد  بدون دلیل منطقی دچار اضطراب های شدید و بر انگیختگی گردد، در این صورت اختلالی در رفتار فرد بوجود آمده است.

اضطراب طبیعی، نگرانی واقع بینانه فرد در مورد عوامل استرس زا است، و برای جلوگیری از علائم ناخوشایند اضطراب یا حمله هراس شدید طراحی شده است. معمولاً عمر اضطراب غیر طبیعی  طولانی است، و می تواند بدون قرار گرفتن در معرض یک عامل استرس زا خارجی رخ دهد. عوامل شناختی، مانند تفکر در مورد حوادث استرس زا، نقش مهمی در بروز اضطراب و استرس بازی می کند. تعیین میزان درک فرد، می تواند باعث تشدید یا تعدیل پاسخ گردد.

کنترل ناپذیری یکی از برجسته ترین شناخت منفی در اضطراب است. حالتی از ناتوانی که به دلیل عدم توانایی و درک لازم برای پیش بینی، کنترل و یا به دست آوردن نتایج مورد نظردر فرد به وجود می آید و می تواند علل اختلالات اضطرابی مانند اختلال استرس حاد باشد.

4- درمان استرس حاد چگونه است؟

درمان رفتار درمانی  شناختی (CBT)، درمانی موفق در اختلال  استرس حاد (ASD) بوده است. این درمان تمرکز بر دو چیز دارد:

اول، تغییرالگوهای تفکر بیمار و شناخت پیرامون واقعه آسیب زا

دوم، تلاش برای تغییر رفتار بیمار در موقعیت های اضطرابی.

رفتار درمانی شناختی نه تنها  به اصلاح و بهبود علائم (ASD) می پردازد، بلکه برای جلوگیری از اختلال استرس پس از سانحه نیز به بیمار کمک می نماید. شانس پیشرفت بیماری اختلال استرس حاد و استرس پس از سانحه (PTSD) حدود 80 درصد است. در حالی که پیشرفت این بیماری ها پس از رفتار درمانی ، به حدود 20 درصد کاهش می یابد.

دو نوع درمان گروهی با نام های بازگویی روان شناختی و کنترل اضطراب برای درمان استرس حاد ASD  مورد بررسی قرار گرفته است.

 بازگویی روان شناختی ، درمانی است که بلافاصله بعد از آسیب شدید در فرد انجام می شود. به طوری که فرد از تمام آنچه شاهدش بوده و احساساتش پیرامون آن با دیگران حرف می زند.

کنترل اضطراب، درمانی است که افراد در معرض آسیب، راه های مقابله  و مبارزه با اضطراب را با دیگر افراد گروه به اشتراک می گذارند.

هر دو نوع درمان ثابت کرده اند که تا حد زیادی برای درمان (ASD) بی فایده اند.