1- PTSD چیست؟

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) واکنشی است که انسان در رویداد های استرس زا نشان می دهد. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) اختلالی اضطرابی است که فرد پس از مواجهه با حادثه ای هولناک دچار آسیب جسمی و روحی شدیدی گردد. وقایع آسیب زا که ممکن است باعث PTSD گردد شامل : حملات خشونت شخصی، بلایای طبیعی و یا غیر طبیعی، سوءاستفاده جسمی و جنسی، تصادفات . حدود 7.7 میلیون آمریکایی بالغ از PTSD رنج می برند. این اختلال می تواند در هر سنی، از جمله دوران کودکی رخ دهد. البته این بیماری در جنگ ها شایع تر است. تقریباً 30 درصد از سربازان جنگ ویتنام دارای بیماری PTSD هستند و طی گزارشات در جنگ خلیج فارس ( طوفان صحرا ) 10٪ ، و در حدود 6٪ تا 11٪ در جنگ افغانستان ،و در حدود 12٪ تا 20٪ از جانبازان جنگ عراق دچار این اختلال هستند.

وضعیت جنگی می تواند مشکلات روحی و روانی شدیدی ایجاد کند و افراد را دچار PTSD نماید. این عوامل عبارتند از: مشاهده کشتار در جنگ، آسیب جنسی نظامی(MST)، کشته شدن دوستان و..

MST می تواند برای مردان یا زنان اتفاق بیافتد. می تواند در شرایط صلح، آموزش، یا جنگ رخ دهد.

زنان نسبت به مردان بیشتر مستعد اختلال پس از سانحه هستند. PTSD اغلب با افسردگی، سوء مصرف مواد، یا اختلالات اضطرابی همراه است.

زمانی PTSD تشخیص داده می شود که فرد به مدت حداقل یک ماه حالت استرس زا داشته باشد. اگر علائم بلافاصله پس از مواجهه رخ دهد اختلال استرس حاد نامیده می شود.

PTSD ، شامل مواجهه فرد با واقعه ای استرس زا می باشد. بسیاری افراد بر اثر سانحه ای در دوران کودکی دچار شرایط استرس زا طولانی شدند. مانند سوء استفاده جنسی دوران کودکی.

تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از فشار های استرس زا بر مغز و هورمون های بدن، باعث مشکلات یادگیری، حافظه مشکلات جدی رفتاری مانند اختلالات خوردن، تکانشگری، پرخاشگری، رفتار جنسی نامناسب، الکل یا مواد مخدر، و دیگر اقدامات مخرب خود، و همچنین تنظیم هیجان کمک (مانند خشم شدید، افسردگی، یا وحشت) و مشکلات روانی (مانند افکار پراکنده، تفکیک، و فراموشی) می گردد.

این افراد در بزرگسالی اغلب دچار اختلالات افسردگی، اختلالات شخصیت، یا اختلالات تجزیه ای خواهند شد. بنابراین نیاز به یک برنامه حساس و ساختار بندی شده وجود دارد.

2- علایم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

بسیاری از افراد مبتلا به PTSD تمایل به تجربه مجدد به این روایداد مصیبت بار دارند به خصوص زمانی که آنها شاهد و بازمانده این تروما باشند. آنان سعی می کنند برای جلوگیری و جبران نتیجه این تروما، رویداد را به یاد آورند.افراد مبتلا به PTSD دچار بی حسی عاطفی، اختلالات خواب، اضطراب، احساس گناه شدید، افسردگی، تحریک پذیری، و یا طغیان خشم می گردند.

نشانه های یاد آوری رویداد آسیب زا :

خواب های بد در مورد این رویداد و یا چیزی مشابه به این رویداد
تکرار مکرر رویداد در ذهن به طور فلش بک
داشتن احساسات عاطفی در زمان یاد آوری رویداد
داشتن احساسات فیزیکی در زمان یاد آوری رویداد ( افزایش ضربان قلب، تعریق، اشکال در تنفس، احساس ضعف، احساس از دست دادن کنترل)

نشانه های مربوط به اجتناب از یادآوری از رویداد آسیب زا:

اجتناب از افکار، مکالمات، و یا احساسات در مورد این رویداد
اجتناب از افراد، فعالیت، و یا مکان های مرتبط با این رویداد
داشتن مشکل به خاطر سپردن یک بخش مهم از تروما اصلی
احساس جدا شدن
عدم علاقه به فعالیت های عادی
بیان کمتر از حالات
احساس آینده ای بی مفهوم و پوچ

علائم تحریک PTST :

مشکلات خواب از جمله: حس سقوط از بلندی در خواب ، کابوس
تحریک پذیری و خشم
مشکل در تمرکز
گوش به زنگی (hypervigilance)

مسائل و مشکلات پزشکی و عاطفی:

مشکل غذا خوردن مانند ناراحتی معده
مشکل خواب و خستگی
تپش قلب، تنفس
سردرد شدید و تعریق
عدم شرکت در ورزش، رژیم غذایی، رابطه جنسی سالم، مراقبت های بهداشتی منظم
سیگار کشیدن بیش از حد، الکل، مواد مخدر، مواد غذایی
بدتر شدن مشکلات پزشکی مزمن

اولین علامت لازم برای تشخیص اختلال PTSD ، تجربه فرد در یک دوره طولانی مدت چند ماهه و چند ساله است. از معیارهای مهم دیگر این اختلال تمایل به قربانی شدن در فرد است.

علائم دیگر در فرد PTSD :

تغییر در تنظیم هیجانات : غم و اندوه پایدار، افکار خودکشی، خشم انفجاری، یا خشم مهار، تغییر در آگاهی مانند فراموش وقایع آسیب زا.

تغییر در ادراک از خود : حس درماندگی، شرم، گناه، ننگ، و یک حس بودن کاملا متفاوت نسبت به دیگران است.

تغییراتی در درک فرد : احساس اینکه مقصر واقعی کیست، و اشتغال ذهنی برای انتقام

تغییرات در روابط شخصی: انزوا، بی اعتمادی

تغییرات در درک معانی زندگی : از دست دادن ایمان و احساس ناامیدی و یاس.

3- دلایل اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

علت PTSD شناخته شده نیست. اما با تحقیقات انجام شده علتی روانی، ژنتیکی، فیزیکی دارد. PTSD تغییر پاسخ بدن به استرس است، که بر هورمون های استرس و انتقال دهنده های عصبی اثر می گذارد. در معرض شرایط استرس زا بودن خطر PTSD را افزایش می دهد. افرادی که دوران کودکی مورد سوء استفاده و تجاوز قرار گرفتند یا از تجربه آسیب زایی مثل جدایی از والدین رنج می برند، احتمال بروز این اختلال در آنان زیاد است.

برخی از عوامل در کاهش و برخی در افزایش اختلال دخیل هستند. عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری می گردد عبارتند از: داشتن تجربیات خطرناک و صدمات در زندگی، سابقه بیماری روانی، دیدن مردم صدمه دیده و یا کشته شده ، احساس ترس و وحشت، نا امیدی، یا ترس شدید، داشتن حمایت اجتماعی کم بعد از این رویداد، و داشتن استرس فراوان پس از این رویداد، مانند از دست دادن یک دوست، درد و آسیب، یا از دست دادن کار و یا منزل.

عوامل انعطاف پذیری که ممکن است خطر PTSD را کاهش دهند شامل : پشتیبانی افراد دیگر مانند دوستان و خانواده، پیدا کردن یک گروه پشتیبانی پس از یک واقعه آسیب زا، احساس خوبی در مورد اعمال شخص را در مواجهه با خطر، داشتن یک استراتژی مقابله.

4-درمان اختلال استرس پس از سانحه(PTSD)

درمان PTSD معمولا با یک ارزیابی دقیق بر نیازهای فرد مبتلا انجام می شود. درمان اصلی برای افراد مبتلا به PTSD روان درمانی و دارودرمانی است. که برای افراد مختلف درمان ها فرق دارد. به طوری که هر نوع درمان برای گروهی خوب و برای عده ای دیگرکارایی نداشته باشد. افراد مبتلا به PTSD باید صبورانه سعی کنند از درمان های مختلف استفاده نمایند تا بهترین راه درمانی را بیابند.

اگر کسی از طریق یک ترومایی مانند تجاوز مبتلا به PTSD شده باشد، این فرد ضمن دارو درمانی باید روان درمانی نیز انجام دهد.

استراتژی های دیگر برای درمان عبارتند از:

آموزش به خانواده های افراد مبتلا به اختلال PTSD کمکی برای بهبود بیماری در این افراد است.
درک این موضوع که PTSD یک اختلال اضطراب پزشکی است، برای درمان این بیماری حائز اهمیت است
قرار گرفتن فرد بیمار در معرض رویداد از طریق تصاویر و ایجاد تجربه در محیطی امن و کنترل شده
بررسی و حل و فصل احساسات قوی مانند شرم، خشم، و یا احساس گناه، که در میان بازماندگان تروما شایع هستند.
آموزش بیمار مبتلا به PTSD برای مقابله با خاطرات پس از سانحه

داروهای احتمالی در درمان PTSD چیست؟

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) دو دارو برای درمان بزرگسالان مبتلا به PTSD، سرترالین (Zoloft) و پاروکستین (پاکسیل) که مهارکننده های بازجذب سروتونین (SSRIs) است را مورد تایید قرار داده است. هر دو از این داروها داروهای ضد افسردگی، که همچنین به برای درمان افسردگی استفاده می شود.

آنها ممکن است علائم PTSD مانند غم و اندوه کمک، نگرانی، خشم و احساس کرختی را کنترل کنند. داروی ضد افسردگی تجویز شده باید برای چند هفته و به طور منظم مصرف گردد . در صورت عدم نتیجه نامطلوب قطع دارو باید با مشورت پزشک انجام شود.

معمولاً این دارو ها اثرات جانبی دارند که مدتی پس از مصرف از بین می رود. با این حال، تاثیر دارو در همه یکسان نیست. هر گونه عوارض جانبی و یا واکنش های غیر معمول باید به دکترمعالج گزارش شود.

عوارض جانبی شایع ترین داروهای ضد افسردگی مانند سرترالین و پاروکستین عبارتند از:

* سردرد، که معمولاً در عرض چند روز از بین می رود
* تهوع (احساس ناراحتی در معده)، که معمولا در عرض چند روز از بین می رود.
* بیخوابی یا خواب آلودگی، که ممکن است در طول چند هفته اول رخ دهد که یا کم کم از بین می رود و یا با کاهش دوز دارو مشکل حل می شود.
* تحریک (احساس وحشت زده و عصبی).
* مشکلات جنسی ای که هم مردان و هم زنان می توانند تاثیر می گذارد، از جمله کاهش میل جنسی ، و مشکل در لذت رابطه جنسی.

پزشکان داروهای دیگری نیز تجویز می کنند که اطلاع کمی در تأثیر گذاری آنان در افراد مبتلا به PTSD وجود دارد. بنزودیازپین ها ممکن است برای کمک به استراحت و خواب تجویز می گردد. که عوارض جانبی آن، مشکلات حافظه و یا وابستگی دارویی به همراه دارد.

داروهای ضد افسردگی های دیگر مانند فلوکستین (Prozac) و سیتالوپرام (Celexa) به افراد مبتلا به PTSD کمک می کنند.

تجویز داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای در دوزهای پایین

نیز دیده می شود. اما بسیاری از پزشکان و بیماران از مصرف دارو های سه حلقه ای اجتناب می کنند بع دلیلی عوارض جانبی مانند سرگیجه، خشکی دهان، خواب آلودگی، و افزایش وزن.

درمان PTSD با روان درمانی

روان درمانی بحث درمانی است. این شامل صحبت کردن با یک متخصص روان درمانگر برای درمان یک بیماری روانی است. روان درمانی می تواند یک در یک یا به صورت گروهی انجام شود. روان درمانی برای PTSD معمولا 6 تا 12 هفته طول می کشد، اما می تواند طی زمان بیشتری نیز انجام شود. تحقیقات نشان می دهد که از خانواده و دوستان حمایت کنید نیز بخش مهمی از درمان است.

بسیاری از انواع روان درمانی می تواند به افراد PTSD کمک کند. دکتر و یا درمانگر ممکن است درمان های دیگری بسته به نیازهای هر فرد به طور ترکیبی توصیه کنند.

نوع دیگر درمان، درمان شناختی رفتاری، و یا CBT نامیده می شود. دارای چند بخش CBT است:

قرار گرفتن در معرض درمانی: در این روش درمانی کمک می کند تا فرد بیمار بر ترس خود کنترل یابد. بدین ترتیب افراد مبتلا در یک شرایط امن ، در معرض تروما قرار می گیرد. با استفاده از تصویرسازی ذهنی، نوشتن، و یا بازدید از مکانی که در آن اتفاق افتاده است. درمانگر با استفاده از این ابزار به افراد مبتلا به PTSD کمک می کند تا احساسات خود را کنترل کند.
بازسازی شناختی: در این روش درمانی کمک می کند تا افراد حس منفی خود را نسبت به خاطرات بدشان اصلاح کنند. دیدگاه هر بیمار نسبت به هرویدادی فرق دارد. برخی ممکن است احساس گناه داشته باشند و برخی شرم ، در حالی که در هیچ موارد تقصیر بیمار نبوده است. درمانگر کمک می کند تا نگاهی واقع بینانه به این رویداد داشته باشند.
آموزش کاهش استرس: در این روش درمانی تلاش می کند تا با آموزش بیمار از میزان اضطراب خود بکاهد.
روش های درمانی دیگری نیز برای افراد مبتلا به PTSD وجود دارد. افراد مبتلا به PTSD باید در مورد تمام گزینه های درمانی با درمانگر خود صحبت کنند.

ازجمله بحث آموزش به مبتلایان به PTSD درواکنش به حوادث ترسناک است که انواع مختلف درمانی دارد:

آموزش در مورد تروما و اثرات آن
استفاده از مهارت های تمدد اعصاب و کنترل خشم
ارائه راهنمایی برای خواب بهتر، رژیم غذایی، ورزش
کمک به شناسایی و مقابله با احساس گناه، شرم، و احساسات دیگر در مورد رویداد باشد.
تمرکز بر روی چیزی غیر از رویداد های مرتبط با تروما. به عنوان مثال، درمانگر کمک می کند تا فرد به دیدن مکان ها و افرادی برود که آن رویداد تلخ را یاد آوری نمی کنند.
روش حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد (EMDR) درمان نسبتاً جدید از خاطرات تلخ است که اثرات خوبی در روند بیماری دارد .

(EMDR) کلمه اختصاری است که عبارتند از:

EM (Eye Movement) که در درمان بیمار از طریق حرکت سریع چشم به طرفین صورت می گیرد و فرد با حرکت چشمان از دو نیمکره مغز استفاده می کند.

D (Desensitization) حساسیت زدایی و کاهش اضطراب و پریشانی بیماران می پردازد.

R (Reprocessing) پردازش مجدد به معنای جایگزین کردن باور های درست و سالم است.

گروه درمانی نیز درمانی ایده آل است زیرا افراد مبتلا قادرند در محیطی امن تجربیات خود را به اشتراک گذارند. فرد مبتلا به PTSD با صحبت درباره احساسات خود مانند شرم، گناه، ترس، خشم، شک، و خود محکومی به درک بیشتر و وضوح ترومای خود می رسند که ، احساس اعتماد به نفس فرد را بیشتر خواهد کرد.

روان درمانی بر درگیری عاطفی فرد در رویداد آسیب زا متمرکز است. از طریق بازگو کردن رویداد آسیب زا ، و مشاوره هم دلانه، بیمار به یک معنا بیشتر از عزت نفس، و راه های موثر مقابله با احساسات منفی خود می پردازد. درمانگر کمک می کند تا با شناسایی موقعیت فعلی زندگی فرد بیمار، خاطرات تروما را کمرنگ سازد و او را به زندگی طبیعی بازمی گرداند. نوع دیگر درمان، خانواده درمانی است که با شرکت همه اعضا خانواده در جلسات مشاوره صورت می پذیرد. بیماری PTSD می تواند تمام افراد خانواده را تحت تاثیر قرار دهد. برای خانواده روشن نیست که چرا فرد PTSD یکباره عصبانی می شود و چرا تحت استرس شدید قرار می گیرد؟

در خانواده درمانی، درمان گر با دادن اطلاعات بیشتر در مورد بیماری، کمک می کند تا خانواده برای برقراری ارتباط، حفظ روابط خوب و مقابله با احساسات دشوار توانمند گردند. در چنین درمانی، هر فرد می تواند احساسات خود اعم از ترس و نگرانی را آزادانه بیان کند. با انجام این کار، افراد خانواده با آمادگی بیشتر به فرد مبتلا به PTSD کمک خواهند کرد.

اختلال استرس پس از سانحه PTSD چست؟