1- تعریف اضطراب اجتماعی (Social Phobia)

هراس اجتماعی، که با نام اختلال اضطراب اجتماعی نیز شناخته می شود، یک اختلال اضطرابی است که با اضطراب شدید و بیش از حد در موقعیت های اجتماعی روزمره رخ می دهد. فرد ترسی دایمی، شدید و مزمنی از اجتماع دارد. او همیشه از دیده شدن ، قضاوت شدن توسط دیگران و خجالت یا تحقیر توسط دیگران می هراسد.

این ترس ممکن است آنقدر شدید باشد که با کار، مدرسه، یا فعالیت های دیگر تداخل پیدا کند. ترسی غیر معقول که اغلب برای روزها و هفته ها قبل از یک موقعیت وحشتناک آغاز می شود و فرد را پیوسته نگران می سازد. اغلب این افراد عزت نفس پایینی دارد و دوره های افسردگی را تجربه کرده اند.

ترس از اجتماع در موقعیت های مختلف رخ می دهد مانند ترس از صحبت کردن در موقعیت های رسمی و غیررسمی، خوردن یا نوشیدن در مقابل دیگران ، و یا در شدید ترین شکل آن ، اضراب و ترس در هنگام حضور دیگران است. در صورتی که این اختلال درمان نشود، می تواند عواقب شدیدتری داشته باشد. برای مثال، ممکن است کم کم از همه دوری جویند و حتی از رفتن به محل کار یا مدرسه و هر محیط اجتماعی پرهیز کنند.

علایم فیزیکی این اختلال اغلب شامل: سرخ شدن صورت، تعریق شدید، لرزش، لکنت زبان واشکال در صحبت کردن، حالت تهوع و یا سایر ناراحتی معده می باشد. نشانه های ترس می تواند یک چرخه معیوب ایجاد نماید. بدین صورت که با ترس از اجتماع و علائم اضطراب زا، فرد بیشتردچار اضطراب می شود و در پی آن علائم بیشتری از اضطراب ظاهر می گردد.ترس از اجتماع ممکن است با افسردگی یا سایر اختلالات اضطرابی مانند اختلال هراس و اختلال وسواس همراه باشد. برخی از افراد برای درمان ترس از اجتماع ، به سوء الکل یا مواد مخدر روی می آورند.

شیوع اضطراب اجتماعی

هراس اجتماعی در زنان دو برابر بیشتر از مردان رخ می دهد ، اگر چه درصد بیشتری از مردان برای کمک به مراکز درمانی مراجع می کنند. این اختلال معمولاً در کودکی یا اوایل نوجوانی شروع می شود و به ندرت بعد از 25 سالگی ایجاد می شود.

2- علائم اضطراب اجتماعی چیست؟

فردی که دچار اختلال اضطراب اجتماعی است، از حضور در اجتماع دوری می کند، که این ترس یا اضطراب باعث مشکلاتی در عملکرد روزمره، عملکرد شغلی، زندگی اجتماعی می گردد. راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، معیارهایی برای تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی فراهم کرده است. که در زیر اشاره می شود.

لطفا توجه داشته باشید: دستورالعمل ها فقط برای اطلاعات ارائه شده؛ و برای تشخیص نهایی باید به دکتر متخصص مراجعه نمایید.

ترس از یک یا چند موقعیت های اجتماعی که افراد غریبه در آنجا حضور دارند. فرد می ترسد که رفتارش قضاوت شوند و شرمندگی ایجاد نماید.
اضطراب شدید با قرار گرفتن در معرض موقعیت های اجتماعی .
میزان اضطراب توسط فرد مشخص می شود.
فرد در وضعیت اضطراب زا یا از آن دوری می کند یا شرایط را با اضطراب و پریشانی تحمل می نماید.
دوری از محیط های اجتماعی باعث دوری از تحصیلی و یا رهایی از کار می شود.

3- دلایل اضطراب اجتماعی چیست؟

برای یافتن علل هراس اجتماعی تحقیقاتی زیادی انجام شده است، برخی از تحقیقات حاکی از آن است که یک ساختار کوچکی در مغز، با نام آمیگدال در علائم هراس اجتماعی موثر است. اعتقاد بر این است که آمیگدال بخش مهمی از مغز است که وظیفه پاسخ به ترس را کنترل می کند..همچنین مطالعات بر روی حیوانات نشان می دهد که هراس اجتماعی می توان موروثی نیز باشد. دیگر محققان بر تأثیر محیط بر رشد هراس در انسان تحقیق کرده اند. افراد ممکن است توسط فرآیند یادگیری مشاهده ای ترس را با مشاهده رفتار و پیامدهای ناشی از آن در دیگران، بیاموزند و به مدل سازی اجتماعی آن بپردازند.

4- درمان اضطراب اجتماعی چیست؟

خوشبختانه، اغلب اختلالات اضطرابی توسط یک متخصص درمان شوند. تحقیقات نشان داده است که به دو شکل اصلی درمان برای هراس اجتماعی وجود دارد: روان درمانی کوتاه مدت به نام درمان شناختی-رفتاری، و دارو درمانی.

درمان شناختی رفتاری (CBT) شکلی از روان است که در درمان هراس اجتماعی بسیار موثر است. این نوع درمان دو جزء دارد.

اول جزء شناختی :

کمک می کند تا فرد الگوهای فکری خود را تغییر دهد و بر ترس خود غلبه کند.

به عنوان مثال، یک فرد با هراس اجتماعی، بر این باور است که دیگر به طور مستمر و به شدت به تماشای قضاوت او می پردازند. با شناخت بیشتر سعی می شود کمک لازم به فرد انجام شود.

دوم جزء رفتاری:

در این جزء به دنبال کمک به فرد برای برخورد بهتر با موقعیت های هراس زا است. عنصر کلیدی این بخش، قرار گرفتن فرد در معرض شرایط اضطراب زا است. فرایند قرار گرفتن در معرض شرایط اضطراب زا به طور کلی شامل سه مرحله می باشد: گام اول تعریف موقعیت اضطراب زا است.

گام دوم قرار دادن فرد در موقعیت اضطراب زا، و تقویت اعتماد به نفس در فرد و بررسی احساس او در آن شرایط است. مرحله سوم شامل آموزش تکنیک های فرد برای مقابله با این شرایط است. در این مرحله، از فرد خواسته می شود که تصوری از ترس خود داشته باشند و از فرد خواسته می شود تا پاسخی مناسب در این شرایط نشان دهد. این کار با آموزش تکنیک های مدیریت اضطراب مانند تنفس عمیق برای کنترل اضطراب انجام می شود. اگر مراحل درمان با دقت انجام شود، و درمانگر همکاری لازم را صورت دهد، اضطراب می تواند در این شرایط خنثی گردد. در این درمان، درمانگر زمان آغاز مراحل درمانی، سرعت آن را با رضایت و هماهنگی بیمار انجام می دهد.

هدف اصلی CBT و درمان رفتاری است کاهش اضطراب در فرد با از بین بردن اعتقادات و یا رفتارهایی که باعث اختلال اضطراب در فرد می شود. این روش درمانی هیچ عوارض جانبی نامطلوبی در موقت افزایش اضطراب در فرد ندارد، اما درمانگر باید به خوبی بر تکنیک های درمان مسلط باشد. تا مراحل درمان به خوبی و اثر بخش انجام شود.

CBT یا رفتار درمانی بطور معمول حدود 12 هفته طول می کشد.

این درمان هم به شکل فردی و هم گروهی انجام می شود. افراد یک گروه باید مشکلاتی مشابه داشته باشند. درمان حمایتی مانند گروه درمانی، زوج درمانی یا خانواده درمانی نیز مفید است. افرادی که دچار هراس اجتماعی هستند لازم است از آموزش مهارت های اجتماعی نیز بهره مند شوند.

5– داروهای کمک کننده به درمان اضطراب اجتماعی:

همراه با روان درمانی داروهای مناسب و موثر نقش مهمی در درمان ایفا می کنند. داروها شامل داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده های مونوآمینواکسیداز (MAOIs)، و همچنین از آرام بخش های بنزودیازپین ها (benzodiazepenes) با قدرت بالا استفاده می شود. در برخی از افراد در شرایط هراس از داروهای کنترل فشار خون کمک گرفته می شود.