اضطراب از کجا آمده است و چگونه از آن رها شویم؟

بسیاری از ما در مراحل مختلفی از زندگی خود اضطراب را تجربه کرده‌ایم. در واقع اضطراب واکنش بسیار عادی نسبت به رویدادهای اضطراب زای زندگی ما مانند تغییر شغل، مشکلات مالی و … است. ولی این سطح از اضطراب تا حدی قابل پذیرش است که سطح اضطراب نسبت به رویدادی که رخ داده همسان باشد و مشکلات جدی در زندگی طبیعی فرد ایجاد نکنند.

بروز علایم اضطراب می‌توانند ناتوان‌کننده باشند، اما ما می توانیم آنها را به درستی مدیریت کنیم و اگر بی توجه، از کنار آنان بگذریم حتم داشته باشید که نیاز به کمک جدی تری پیدا خواهید کرد.

اضطراب چیست؟

هنگامی که ما می گوییم دچار اضطراب شده ایم بدین معنی است که از چیزی نا مشخص و نا شناخته ای نگران هستیم ولی مشخصاً علت آن را نمی دانیم و توضیح قانع کننده ای برای خود نداریم. بدن برای حفاظت از خود واکنش هایی نشان می دهد  مانند احساس نا خوشایند مبهم، تپش قلب، بی خوابی، بی قراری، گوش به زنگی و علایم دیگر که ما به آن اضطراب می گوییم.

یک نکته ای که بد نیست به آن اشاره شود این است که گاهی به جای اضطراب از لغت استرس استفاده می کنیم. در واقع استرس و اضطراب بسیار با هم متفاوت هستند. استرس اشاره به آن میزان از فشاری دارد که در دراز مدت بر ما وارد می شود و چون این فشار و نیروی منفی در ما بیشتر از سطح توان ماست در نهایت ما دچار مشکلاتی خواهیم شد.

علت های اضطراب چیست؟

در اینجا می خواهیم بدانیم اضطراب این دلیل نا شناخته ای که ما را نگران و بی قرار می کند از کجا آمده و در نهایت ما چه کاری در جهت کاهش اضطراب و رهایی از آن می توانیم انجام دهیم.

یکی از علت های اضطراب نقش ژنتیک در انسان است. به همین دلیل احتمال بروز اضطراب در فرزندان افراد مضطرب بالاتر است و افرادی که استعداد اضطراب دارند باید بیشتر مراقب خود باشند. دوم عامل، بیولوژیک یا همان نقش بدن است که براساس مطالعات انجام شده، مقدار بعضی از هورمون ها در افراد مضطرب غیرعادی است. هورمون ها سهم بسیار مهمی در بدن ایفا می کنند که به تفصیل بیان خواهم کرد.

عامل آخر، محیطی و اجتماعی که در بوجود امدن اضطراب دخیل هستند ، تحقیقات نشان داده که خانواده، جامعه و محیطی که در کودک و بعد در بزرگسالی در آن پرورش و رشد میابد، نقش مهمی در ابتلا به اضطراب دارد.

وقتی مضطرب می شویم بدن چه شرایطی را تجربه می کند؟

ما زمانی که به هر دلیلی تحت تاثیر اضطراب قرار می گیریم، بدن ما از حالت طبیعی خارج می گردد و سیستم عصبی و ترشحات هورمونی ما به گونه ای غیر طبیعی عمل می کنند. اضطراب باعث روشن شدن  چراغ خطر بدن می شود. بدین ترتیب به دستور مغز همه بدن به صورت آماده باش قرار می گیرد. هورمون های استرس نظیر آدرنالین و کورتیزول  ترشح می شوند تا بدن همچنان هوشیار باشد.

برای همین افراد مضطرب خواب خوبی نخواهند داشت. قلب سریع تر می زند، ماهیچه ها سفت می شوند، فشار خون بالا می رود و سیستم تنفسی سریع تر عمل می کند. بدین ترتیب بدن خود را برای یک مبارزه تمام عیار آماده می کند. شاید در کوتاه مدت این سیسیتم به ما کمک می کند. مثلاً اضطرابی که شب امتحان دچار می شویم، همه بدن می داند که قرار است اتفاق مهمی برای ما رخ دهد، برای همین بدن خود را آماده کمک می کند.

اما در دراز مدت یا ترشحات هورمونی با شدت بسیار زیاد، می تواند مشکلات جدی ایجاد کند به طوری که حتی موفق به دادن امتحان هم نشویم. بدن خطر را بیشتر از آنچه هست برآورد می کند و تمام تلاش خود را برای نجات ما در مقابل این خطر انجام می دهد.

یکی از آسیب هایی که ترشح پیوسته هورمون های استرس در بدن ما ایجاد می کند، تاثیر آن برحافظه است و باعث کاهش قدرت یادگیری و ضعیف شدن حافظه و تمرکز مان می گردد. افزایش هورمون های استرس آسیب جدی در سیستم ایمنی بدن ایجاد می کنند. سیستم ایمنی حکم ارتش دفاعی بدن را دارد و در مقابل عوامل بیگانه مثل میکروب ها و ویروس هایی که وارد بدن می شوند مبارزه می کند. خصوصاً این ایام که همه در معرض ویروس کرونا هستیم ، و نیاز داریم که سیستم ایمنی بالایی داشته باشیم.

بسیاری از افراد اضطراب بالایی برای ابتلا به بیماری دارند، در حالی که وجود اضطراب و کاهش ایمنی بدن باعث می شود تا زودتر به این ویروس مبتلا شویم. همچنین اضطراب بالا می تواند بر روی عملکرد قلب، کبد و سیستم عروقی و هورمون های جنسی اثرات منفی بگذارد.

آشنایی با علت اضطراب و اثرات آن می تواند به ما کمک کند تا  به دنبال این باشیم، هر چه زودتر شرایط بدنی و روانی مطلوبی برای خود ایجاد کنیم.

چه راهکار هایی می تواند برای کاهش و تنظیم اضطراب به ما کمک کند؟

نکته ای که بسیار اهمیت دارد این است که  در درجه اول باید تصمیم بگیرید تا شرایط خوبی برای جسم و روان  ایجاد کنید. حتما در مورد اضطراب مطالب زیادی شنیده یا خوانده اید ولی از آن مهم تر این است که انتخاب کنید.

برای کاهش اضطراب و استرس لازم است کمی سبک زندگی مان را تغییر دهیم. منظور از تغییر سبک زندگی  این است که از آن دسته از رفتار هایی که سطح اضطراب شما را بالا می برد و به شما آسیب می رساند، پرهیز کنید و کار هایی را  انجام دهید که به شما آرامش بیشتری می دهد.

کار هایی که لازم است برای کاهش اضطراب، از آنان پرهیز کنید.

– خودتان را همه طول روز و هفته درگیر مشکلاتتان نکنید. مشکلات باید حل شوند. برای اینکار پیشنهاد می کنم، لیستی تهیه کنید و مسایلی که اضطرابتان را بالا می برد را یادداشت کنید. اگر مواردی هستند لازم است به دنبال راه حل باشید، در زمان و مکان مشخص انرژی برای حل این مشکل بگذارید. اگر به تنهایی توان حل مشکل را ندارید، حتما از مشاور یا روانشناس بالینی برای درمان اضطراب کمک بگیرید.

–  از دوستانی که به دلایلی احساس خوبی در شما ایجاد نمی کنند بپرهیزید. این رابطه به ظاهر دوستانه را به خاطر سلامتتان حذف کنید. در مورد اقوام درجه اول هم می توانید در نهایت احترام، رابطه تان را کنترل شده تر و کمتر کنید.

 – در مورد مسایل و مشکلاتی که اضطرابتان را بالا می برد، صحبت نکنید. ما خیلی از مواقع در مورد موضوعاتی صحبت می کنیم که به ما کمکی نمی کنند و فقط باعث می شوند تا سطح اضطرابمان بالاتر رود. پس در بیان کلمان سنجیده عمل کنید.

– دست از کمال گرایی بردارید. بپذیریم که زندگی همیشه کاستی هایی دارد و این نشانه شکست نیست. هیچ وقت نبوده و این  اتفاق نخواهد افتاد که همه چیز در بهترین شرایط باشد. آگاهانه ، کمال گرایی رو حذف کنید.

کار هایی که لازم است برای کاهش اضطراب به برنامه زندگی خود اضافه کنید.

– از مهم ترین کارهایی که برای کنترل اضطراب و استرس انجام دهید این است که زمانی برای گوش دادن موسیقی آرام بخش بگذارید. چشمانتان را ببندید و سعی کنید در این مدت بدنتان را در موقعیت رها قرار بدید. موسیقی به ترشح هومون هایی که باعث آرامش ما می شوند کمک می کند.

 – ورزش را به برنامه روزانه خود اضافه کنید. با ورزش هورمون هایی در بدن ترشح می شوند که بدنت و روانتان را آرام تر می کنند.

 – مدیتیشن نیز یکی دیگر از روشهایی است که توصیه می شود. بهتر است در هفته حداقل دوبار، مدیتیشن کنید. با مدیتیشن یاد می گیرید که  چه طور افکار پرتنش را از ذهنتان دور کنید و در حال زندگی کنید.

بدین ترتیب تغییرات اساسی در سبک زندگی تان صورت می گیرد و آرامش بیشتری را در زندگی تجربه می کنید ولی اگر سطح اضطراب و استرس شما زیاد است و توان کنترل آن  همچنان برای شما غیر ممکن است، حتماً به متخصص مراجع کنید تا با کمک آن  هر چه زودتر اثرات منفی حاصل از اضطراب را کاهش دهید.